یک گروه از عوامل دفع آفات که به علت اثربخشی زیاد و قیمت ارزان و سهل‌الوصول بودن آن‌ها به عنوان جونده کش و فومیگانت (تدخینی) در برخی از کشورهای جهان و از جمله ایران مورد استفاده قرار گرفته‌اند فسفیدهای فلزی نظیر فسفیدهای آلومینیوم، روی، کلسیم و منیزیم است.
فسفید آلومینیوم از خطرناک‌ترین سموم دفع آفات بوده که در ایران به نام قرص برنج شناخته می‌شود و در نقاط مختلف کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
برداشت محصول نخیلات استان بوشهر در روزهای اخیر پایان یافته است و برخی از کشاورزان و فعالان حوزه خرما، محصول خرما را در منازل و انبارها ذخیره کرده‌اند و برای نگهداری از خرما در مقابل آفات از قرص برنج استفاده می‌کنند.
قرص برنج طی روزهای اخیر باعث بروز خطرات جدی برای مردم دشتستان شده است و بر اثر آن تاکنون ۲۲ مورد مسمویت گزارش شده و چهار نفر نیز جان خود را از دست داده‌اند.
حبیب بنافی، فعال حوزه کشاورزی دشتستان
*با توجه به رشد ساخت سردخانه‌ها بهترین جایگزین برای نگهداری خرما در آبپخش نگهداری خرما سردخانه است.سردخانه‌ها کیلویی چهار هزار ریال خرما را برای شش ماه نگهداری می‌کنند و هزینه نگهداری را در پایان قرارداد از کشاورزان دریافت می‌کنند که این خود کمک بسیار بزرگی به کشاورزان است.
*کشاورزان باید خرما را مستقیم از باغ را به سردخانه انتقال دهند.خرمایی که در سردخانه نگهداری می‌شود هر کیلویی ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ تومان از کشاورزان گران‌تر از نگهداری سنتی خریداری می‌شود.
*هرچند استفاده از این قرص برای کشاورزان ممنوع اعلام‌شده، اما نوع و جنس قرص‌ها نیز عوض شده یا بهتر بگوییم قرص‌های تقلبی وارد بازار شده که نه‌فقط روی استفاده‌کننده‌ها، بلکه باعث شده هوای منطقه مورد استفاده را نیز آلوده کندوی با اشاره به اینکه نگهداری در سردخانه از لحاظ اقتصادی به نفع کشاورزان است و کمک می‌کند که خرمای باکیفیت‌تری به بازار عرضه شود بیان کرد: فراموش نکنیم که کشاورزان منطقه آبپخش در شیوه سنتی بیش از یک دهه است که از قرص برنج برای ضدعفونی استفاده می‌کردند و تاکنون چنین مشکلی در اثر استفاده از این قرص مشاهده نشده بود.
* باید بپذیریم که هرچند استفاده از این قرص برای کشاورزان ممنوع اعلام‌شده، اما نوع و جنس قرص‌ها نیز عوض شده یا بهتر بگوییم قرص‌های تقلبی وارد بازار شده که نه‌فقط روی استفاده‌کننده‌ها، بلکه باعث شده هوای منطقه مورداستفاده را نیز آلوده کند.
*اگر بهداشت و جهاد کشاورزی در کنار همدیگر اجازه فعالیت نمی‌دادند، این کارگاه‌ها هزینه‌های چندمیلیاردی را در شهر و مکان‌های مسکونی انجام نمی‌دادند که امروز برای جابجایی با مشکل مواجه شوند.
* تنها جایگزین ارائه‌شده برای قرص برنج در واقع ساشه فستوکسین است که عملکردی مشابه قرص‌های فسفید آلومینیوم با کمی تفاوت دارد. دلیل اینکه قبلاً این قرص‌ها چنین خطراتی نداشتند، استاندارد بودن این قرص‌ها هم به لحاظ نوع عملکرد و هم میزان مواد شیمیایی موجود و از همه مهم‌تر آروماتیک بودن قرص‌ها بود.
* قبلاً قرص‌ها به‌گونه‌ای بودند که در صورت آزاد شدن در محیط و واکنش با اکسیژن موجود در هوا بوی آن به مشام می‌رسید و فرد متوجه وجود و انتشار گاز می‌شد که متأسفانه قرص‌های جدید ضمن اینکه آروماتیک نیستند حاوی مواد سمی و خطرناک هم هستند.
*این قرص‌ها باری اولین بار ساخت کشور هلند وارد بازار شد و خیلی باکیفیت بودند، بعدها نمونه ساخت کشور رومانی وارد بازار شد که آن‌ها نیز خیلی خوب بود ولی کم‌کم تقلبی و ضعیف آن وارد بازار شد تا کار به اینجا رسید که تا این حد سمی، کشنده و بی‌بو هستند.
ماریا خویش‌دوست، رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرستان دشتستان
*متأسفانه استفاده از این قرص موجب مسمومیت ۲۲ نفر و فوت ۴ نفر در استان بوشهر شده است. توصیه می‌کنیم کشاورزان برای نگهداری محصولات خود از سموم مورد تأیید سازمان جهاد کشاورزی استفاده کنند.
* مردم به‌هیچ‌عنوان از قرص برنج به عنوان یک آفت‌کش یا هر عنوان دیگر استفاده نکنند.قرص برنج مجاورت رطوبت و هوا که قرار می‌گیرد یک گاز بسیار سمی به عنوان فسفین تولید می‌کند که استنشاق آن برای انسان مرگ را به دنبال دارد.
* استفاده از قرص برنج به هر صورتی ممنوع است و مسمومیت با قرص برنج از مرگ‌آورترین مسمومیت‌هایی است که مرگ حتمی را به دنبال دارد و تاکنون راهکاری برای نجات جان بیماران یافت نشده است.
* قرص برنج یا قرص فسفید آلومینیوم یک ترکیب است که در واقع به عنوان یک آفت‌کش در کشور برای جلوگیری از فساد محصولات کشاورزی در قدیم استفاده می‌شده است . استفاده از قرص برنج به هر صورتی ممنوع است چون این محصول ممکن است این قرص برای همسایه افرادی که استفاده هم کردند مشکل ایجاد کند.
* از مردم عزیز خواهش می‌کنیم از استفاده این قرص تحت هر عنوان پرهیز کنند و هر جایی متوجه عرضه و استفاده از این قرص نیز شدند به کارشناسان مراکز و شبکه‌های بهداشت و درمان و سازمان جهاد کشاورزی اطلاع دهند.
* در اثر تماس این ترکیبات با رطوبت موجود در هوا، محصولات کشاورزی، آب و یا اسید معده (در صورت مصرف خوراکی)، گاز فسفین آزاد می‌شود.وی اضافه کرد: این گاز حتی در غلظت‌های بسیار پایین کشنده است و به همین دلیل فسفید آلومینیوم به عنوان یک فومیگانت (تدخینی) برای کنترل حشرات و آفات انباری محصولاتی چون برنج و غلات در سوله‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد.
* پیامد اصلی کشنده فسفید آلومینیوم معمولاً اختلال در سیستم قلبی و عروقی از طریق اثر مستقیم گاز فسفین بر میوکارد (لایه میانی قلب) و ایجاد آریتمی (ضربان غیرطبیعی قلب) است، متأسفانه مسمومیت با این سم در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اولیه با درصد بالای مرگ همراه است.